Trung Quốc nuôi tham vọng đưa Thâm Quyến vượt mặt Hong Kong

Tòa nhà chính của Huawei tại khu sản xuất gần đô thị Thâm Quyến, tỉnh Quảng Đông, Trung Quốc. Ảnh: AFP .

Khi Ủy ban Trung ương cải cách Toàn diện và Sâu rộng, cơ quan hàng đầu chịu bổn phận giám sát cách tân hành chính và kinh tế ở Trung Quốc, tuần trước thông qua quyết định trao cho Thâm Quyến vị thế đặc biệt để tiến hành các biện pháp cải cách táo tợn hơn như là hình mẫu cho các đô thị khác noi theo, động thái này không vấn được nhiều sự chú ý từ quốc tế.

Hãng thông tấn nhà nước Trung Quốc Xinhua cũng chỉ đăng một bản tin vắn tắt nhấn mạnh vị thế đặc biệt được trao cho Thâm Quyến nhằm thúc đẩy hơn nữa "chiến lược phát triển tụ hợp vào đổi mới" và biến Thâm Quyến thành "khu vực thí nghiệm từng lớp chủ nghĩa mang đặc sắc Trung Quốc".

Dù thông báo về kế hoạch trên còn ít ỏi, giới phân tách cho rằng đây là dấu hiệu cho thấy sự dịch chuyển trong chiến lược phát triển kinh tế mai sau của Bắc Kinh, tụ tập đầu tư vào những thị thành trọng tâm để làm động lực thúc đẩy sự tăng trưởng của cả khu vực. Đây được coi là mô hình đầy tham vọng nhằm thay thế cho mô hình Hong Kong, vốn là trọng điểm tài chính hàng đầu khu vực.

Zhang Yansheng, nhà nghiên cứu tại trung tâm Trao đổi Kinh tế Quốc tế Trung Quốc, nhận định Bắc Kinh muốn thử nghiệm sự pha trộn giữa đổi mới và xã hội chủ nghĩa. "40 năm qua, quá trình mở cửa và canh tân của Trung Quốc hướng đến sự tương xứng giữa tầng lớp chủ nghĩa và kinh tế thị trường. Giờ đây, khu vực thí điểm Thâm Quyến hướng tới sự tương thích giữa từng lớp chủ nghĩa với công nghệ và phát triển đổi mới", Zhang nói.

Theo ông, 40 năm qua, Thâm Quyến đã rất thành công trong vắt phát triển kinh tế nên chính quyền Trung Quốc kỳ vọng 40 năm tới, Thâm Quyến sẽ trở nên tỉnh thành tiền phong trong đương đại hóa để làm hình mẫu cho cả nước.

Li Xiaobing, phó giáo sư luật tại Đại học Nankai ở Thiên Tân, cho rằng Trung Quốc cần có những phương thức mới để xúc tiến nền kinh tế, đặc biệt là trong cuộc cạnh tranh với Mỹ. Thâm Quyến 40 năm qua đã chứng minh được khả năng chuyển mình mạnh mẽ, vậy nên chính quyền Trung Quốc muốn thị thành này có những ý tưởng chính sách mới mà về sau có thể được nhân rộng ở các địa phương khác.

"Thâm Quyến phải có những sáng tạo và thể nghiệm của riêng mình. Chính quyền trung ương sẵn sàng cho họ không gian để thí nghiệm những chính sách mới và muốn họ đảm đang vai trò thành phố kiểu mẫu. Một khi bạn trở nên người tiền phong, chính quyền trung ương kiên cố sẽ tương trợ và ủng hộ", ông nói.

Peng Peng, nhà nghiên cứu tại Viện Khoa học tầng lớp Quảng Châu, cho rằng với vị thế đặc biệt, Thâm Quyến sẽ nhận được sự động viên từ Bắc Kinh trong gắng đưa canh tân công nghiệp lên tầm cao mới. "Thâm Quyến nên trở nên một thị thành cách tân mang ảnh hưởng toàn cầu", Peng cho hay.

Thâm Quyến là bài kiểm tra trước tiên cho công cuộc cải cách thị trường mà cố lãnh đạo Trung Quốc Đặng Tiểu Bình đưa ra từ 40 năm trước.

Trong bối cảnh Trung Quốc đang nổ ra chiến tranh thương nghiệp với Mỹ, Bắc Kinh đặt cược vào ngành công nghệ cao để thúc đẩy phát triển và giảm phụ thuộc vào việc du nhập các công nghệ chính. Trước lời đe dọa từ Mỹ ngừng bán vi mạch cho các công ty Trung Quốc như ZTE và các biện pháp trừng trị áp đặt lên tập đoàn viễn thông Huawei, Chủ tịch Tập Cận Bình đã liên tục kêu gọi ngành công nghiệp đổi mới và tự chủ hơn.

Hồi tháng hai, Bắc Kinh công bố chi tiết về kế hoạch tham vọng Greater Area Bay, biến Hong Kong và 10 thành phố thuộc tỉnh Quảng Đông thành một khu kinh tế tập hợp, với Hong Kong, Macau, Thâm Quyến và Quảng Châu được xác định là 4 "trụ cột" phát triển.

Kế hoạch chi tiết liệt kê những lợi thế của thảy 4 cột trụ, song song trấn an Hong Kong rằng đặc khu này sẽ tiếp kiến đóng vai trò là trung tâm tài chính hàng đầu.

Li đánh giá Hong Kong hiện vẫn được tự do phát triển nhưng chính quyền trung ương Trung Quốc sẽ không chờ nếu tình trạng hỗn loạn tại đặc khu vẫn tiếp diễn.

"Hong Kong có lợi thế của họ. Với kế hoạch cho Greater Bay Area, chúng tôi muốn nhìn thấy những lợi thế của Hong Kong được tăng cường và phát triển Dịch tiếng Đan Mạch tại Vinh, Nghệ An đầy đủ. Tuy nhiên, nếu Hong Kong vẫn mắc kẹt trong hỗn loạn và thứ tự xã hội không được lập lại, đích đó sẽ không thể đạt được", Li nói, đề cập tới các cuộc biểu tình tại Hong Kong phản đối luật dẫn độ sang Trung Quốc kéo dài suốt nhiều tuần qua.

"Cuộc cạnh tranh trên thị trường thế giới rất thảm khốc và sự cạnh tranh giữa Mỹ và Trung Quốc chưa dừng lại. Chúng ta cần những biện pháp mới để phát triển... Thâm Quyến đã hoạt động 40 năm qua và bạn chẳng thể yêu cầu nó dừng lại. Nó phải đi xa hơn và thay đổi ngay từ bây chừ", Li nói.

Năm 2018, kinh tế Thâm Quyến lần trước nhất vượt mặt Hong Kong. Trong khi tăng trưởng kinh tế của Hong Kong chỉ đi lên 3%, đạt mức 363 tỷ USD, GDP của Thâm Quyến năm ngoái tăng 7,6%, đạt mức 366 tỷ USD.

Bình luận viên Peter Kammerer của SCMP dự đoán rằng Thâm Quyến sẽ trở thành "hình mẫu" cho Hong Kong vào năm 2037, khi đô thị đại lục này phát triển mạnh mẽ, trong khi đặc khu hành chính càng ngày càng đi vào khuôn khổ hơn trong các chính sách của Bắc Kinh.

Zhong Wei, giáo sư kinh tế tại Đại học Sư phạm Bắc Kinh, tuần trước phát biểu tại một diễn đàn rằng Greater Bay Area sẽ trở nên khu vực kinh tế triển vọng nhất Trung Quốc và các tỉnh thành đại lục sẽ dẫn đầu xu thế. "Đừng nghĩ quá nhiều về Hong Kong hay Macau, Quảng Đông sẽ dẫn dắt ngày mai", Zhong tuyên bố, song song khẳng định Thâm Quyến và Quảng Châu sẽ bỏ xa Hong Kong.

Vũ Hoàng (Theo SCMP )